Het ruikt hier naar onzin: Kamag(e)urka en de muskusrat.
Wat heeft Kamagurka toch met geur? Afgelopen week bezocht ik de tentoonstelling ‘Kamagurkistan’ in het Noord Brabants museum in s’ Hertogenbosch van de Belgische Kamagurka. Een cartoonist en kunstenaar die ik in de jaren '80 leerde kennen om zijn bizar absurdistische grapjes. En ook toen al had ik een favoriet album: “Het ruikt hier naar onzin”. De neus en het fenomeen ruiken komen vaak voor in zijn grapjes: lossen neuzen, bizarre reukorganen en lekker veel stinkgrapjes. Wandelend langs de vele cartoons en kunstwerken kon ik mijn neus, eh, hart ophalen en gnuivend en grinnikend door de zalen dwalen.
Een interessant statement over ‘echte' kunst is Bert en Bobje (twee figuren van KMG) die een tentoonstelling van Marcel Duchamp bezoeken. Bert ziet ‘het’ urinoir staan en snuffelt er eens goed aan, waarop hij concludeert: ‘Bah, het is fake’. Bobje lost het probleem op. (Hij laat een plasje achter). Universeel? Willen wij niet allemaal weten of iets ‘echt is? En zo ja, willen wij ook niet allemaal ons ‘merkje’ achterlaten? Ga zo maar door; we zijn best primair ingesteld uiteindelijk. Het is daarom wel te begrijpen waarom we bijvoorbeeld dit soort territoriale geuren graag in onze parfummetjes terug willen ruiken. Zoals musk, ofwel Muskus. Muskus wordt veelal geassocieërd met een zwoele, sexy geur: afrodiserend zogezegd.
 |
| Mukus (met muskusrat) was te ruiken tijdens een van mijn 'scented museumtours' in het Natuur Historisch Museum Rotterdam |
Maar wat is het eigenlijk? De meeste mensen denken dat het ‘iets met een muskusrat’ te maken heeft, anderen denken aan een soort bever. Geen van beiden klopt. Muskus is afkomstig van een klier naast de anus van een volwassen, mannelijk muskushert uit de familie van de Moschidae.Het muskushert is een schuw dier dat zijn geur gebruikt om een territorium af te bakenen. Om de geur te kunnen verkrijgen moet het dier worden gedood en de klier verwijderd. De geur wordt als sinds het jaar 500 A.D. genoemd en geroemd om zijn afrodiserende werking. Omdat een dergelijke eigenschap een grote waarde vertegenwoordigd, kunt u zich voorstellen dat het dier inmiddels met uitsterven is bedreigd en sinds 1979 op de lijst van beschermde wilde dieren staat. De muskus, welke tegenwoordig in parfums wordt verwerkt, is synthetisch nagemaakt.
Gelukkig is er ook een plantaardige, (prijziger dan de synthetische) variant van de muskus: het muskuszaad, ook wel Ambretta, Abelmoschus moschatus geheten.In de Indiase Ayurvedische geneeskunst vooral gebruikt om zijn zuiverende werking. De etherische olie van de zaden hebben een vergelijkbare ‘afrodiserende’ werking als het oorspronkelijke dierlijke muskus. Overigens, de nectar en het stuifmeel van de plant, die familie is van het kaasjeskruid, is ook zeer aantrekkelijk voor bijen.
‘Kamagurkistan’ is nog te zien in het Noord Brabants museum in s’ Hertogenbosch
t/m 28 oktober 2018
Muskus ruiken? Maak je eigen Liefdesparfum
ENGLISH version of this blog: Ambass'odor
